Metaaldetectorvondsten

Rekenpenning (Rechenpfennig) gemaakt door Johann Jakob Lauer, rekenpenningmaker in Neurenberg van 1806-1852. Op de voorkant staat Alexander de Grote afgebeeld afgekort tot ALLEX:MAGNUS; op de achtertzijde dus een leeuw met de tekst RECH:PFENN: en de afgekorte naam van de maker I.L. De rekenpenning is afgebeeld in Mitchiner onder nummer 1992.

Wat zijn rekenpenningen
Rekenpenningen of jetons werden in de middeleeuwen in Europa gebruikt als hulpmiddel bij het maken van berekeningen. Naar middeleeuws gebruik werden ze van afbeeldingen voorzien. Dat had altijd een bepaalde bedoeling, soms religieus, maar meestal was er een verband tussen de afbeelding en de gebruiker of de degene die de rekenpenningen liet maken. In de 16e eeuw werden rekenpenningen vaak gebruikt om een politieke boodschap weer te geven of dienden ze tot meerdere eer en glorie van de vorst in wiens opdracht ze werden gemaakt. Er was zo’n grote behoefte om met behulp van jetons propaganda te maken dat ze nog werden geslagen lang nadat men al opgehouden was rekenpenningen te gebruiken voor het eigenlijke doel: namelijk hulpmiddel bij het rekenen. In Frankrijk en in de Nederlanden begon dat propagandistische gebruik van jetons aan het eind van de 16e eeuw. De jeton werd een kleine gedenkpenning voor verzameldoeleinden. De ontwikkeling van rekenpenningen in Duitsland was enigszins anders. In de loop van de 17e eeuw werden de rekenpenningen steeds kleiner en uiteindelijk werden ze alleen nog gebruikt als fiche bij het kaartspel. In de 18e en 19e eeuw werden in Neurenberg dan ook steeds meer “Spielmarken” gemaakt. De Neurenbergse rekeningenpenning zijn over heel Europa verspreid, met name in de Nederlanden en Engeland. In Amsterdam bijvoorbeeld waren een aantal winkeltjes waar je in Neurenberg gemaakte rekenpenningen kon kopen – zoveel vraag was er naar. Rekenpenningen zijn doorgaans dunne metalen schijfjes op dezelfde manier gemaakt als munten. Het verschil met munten is dat ze meestal van koper of messing zijn en zelden van zilver. Gouden jetons komen bijna niet voor. De gebruikelijke doorsnede is 20 tot 28 mm. Kleinere of grotere rekenpenningen komen wel voor, maar waren niet zo geschikt voor rekendoeleinden. Het reliëf van de afbeeldingen is meestal gering zodat ze gemakkelijk over een teltafel geschoven of gestapeld konden worden. In Frankrijk werden jetons meestal elkaar overlappend neergelegd. Rekenpenningen zijn dus geen munten, er staat dan ook geen waardeaanduiding op. En om ze van munten te onderscheiden vind je vrijwel altijd de aanduiding “rechenpfennig”" of RE PF (op de Neurenbergse rekenpenning was dat zelf verplicht) of “jeton” op de Franse rekenpenningen. Op deze Neurenbergse rekenpenning zie je een rekenmeester met links een geldzak en op de tafel rekenpenningen. Rechts ligt een boek. Juist het tellen van geld was een kunst apart omdat er veel verschillend munten van verschillend elasten in omloop waren met iedere eigen ingewikkeld omrekenkoersen. Er waren dan ook speciale rekenboeken in omloop en die hoorden tot de vaste attributen van rekenmeesters.